Bijvriendelijk beplanten voor bijendiversiteit met Bloeibogen-applicatie

Bijen hebben we nodig om onszelf in voedsel te kunnen voorzien. Maar hoe zit het met het voedsel van de bijen? Bloeibogen geven ons het antwoord op deze vraag.

Iedere bijensoort heeft zo zijn eigen voedselvoorkeuren en sommige soorten hebben heel specifieke dieetwensen. Ook verschilt het per soort wanneer in het jaar ze actief zijn en dus vliegen. Bloeibogen zijn een samenstelling van bloeiperiodes van verschillende plantensoorten. Het geeft de voedselvoorziening voor verschillende bijensoorten weer.

Samen met Naturalis Biodiversity Center hebben wij een applicatie genaamd Bloeibogen ontwikkeld om de wilde bijen te helpen. Een handige tool die duidelijk maakt welke plantensoorten aan een gebied toegevoegd kunnen worden om de voedseldekking voor wilde bijen te verbeteren.

Bijendiversiteit

Wij interviewden Francisca Wit, projectleider van dit bloeibogen-project. Zij werkt als onderzoeker bij Naturalis Biodiversity Center binnen het team Biodiversity & Society. Het team waarin zij werkt houdt zich bezig met monitoring en verbetering van biodiversiteit. Niet iedereen is zich bewust van de verscheidenheid aan bijensoorten in Nederland. We hebben het niet alleen over ‘de honingbij’ of ‘de’ wilde bij. Wat veel mensen niet weten is dat er in Nederland honderden bijensoorten voorkomen. Dat willen we graag zo houden want we zijn afhankelijk van bijen.

Het belang van bestuivers

Bewustwording is volgens Francisca het grootste belang van dit project. Niet alleen de biodiversiteit op zich is belangrijk, bijen zijn ook onmisbaar voor onze eigen voedselvoorziening. Terwijl bijen stuifmeel verzamelen bestuiven ze de bloemen waardoor bevruchting plaatsvindt.

Voor de teelt van veel soorten fruit en vruchtgroenten geldt dat bevruchting nodig is: Er ontstaat hierbij geen vrucht vanuit de bloem zonder bestuiving. Als er minder bloemen bestoven worden resulteert dat in minder vruchten en onvolledige bestuiving zorgt voor misvormde vruchten.

Het aantal bestuivers heeft dus grote invloed op de omzet in de gewassenteelt. In de gewassenteelt valt vaak veel winst te behalen door de bestuiving naar 100% te krijgen. Ook financieel zijn we dus afhankelijk van bijen en andere bestuivers.

Stedelijke gebieden

Om te voorkomen dat soorten verdwijnen is het van belang dat er voldoende voedseldekking is voor alle bijensoorten. Verbetering is vooral te behalen in de stedelijke gebieden. Gemeentes kunnen de applicatie bijvoorbeeld gebruiken voor het inrichten van hun plantsoenen en parken. Ook is het een goed idee parken met veel gazon meer te vergroenen en biodivers te maken om wilde bijen aan te trekken.

Species distribution modelling

Naturalis maakt gebruik van species distribution models. Deze modellen werken op basis van algoritmen die verspreiding van soorten over de tijd voorspellen. Uitkomsten van deze modellen zijn gebundeld in de bloeibogen-applicatie.

Het verschilt namelijk per bijensoort welke planten ze nodig hebben. Ook verschilt het per soort wanneer in het jaar ze actief zijn en dus vliegen. Om die reden is het belangrijk dat er gedurende de vliegperioden van alle bijensoorten geschikte bloeiende planten aanwezig zijn. Dit om ze in voedsel te voorzien in de vorm van nectar en stuifmeel.

Het model richt zich zowel op bijensoorten als op plantensoorten. Het voorspelt welke soorten aanwezig zijn op basis van de omgevingsfactoren per locatie. De verspreidings- en interactiemodellen van de bijensoorten en hun voedselplanten hebben wij vertaald naar een gebruiksvriendelijke applicatie.

De applicatie

De kennis van bij-plantinteracties is nu openbaar beschikbaar gemaakt in de applicatie. De applicatie kan gebruikt worden door gemeenten en provincies maar de applicatie is leuk en leerzaam voor iedereen. Je kunt bijvoorbeeld je eigen achtertuin opzoeken en zien wat moet je nog kan aanplanten om bepaalde bijen te behouden of aan te trekken.

Je kunt inzoomen op een gebied met een oppervlakte tot 15km². De voorkomende bijensoorten en voedselplanten in het geselecteerde gebied worden inzichtelijk. Je kunt er voor kiezen om de voedseldekking van alle bijensoorten te bekijken of focussen op alleen bedreigde bijensoorten. De applicatie geeft de voedseldekking per maand en bijensoort weer. Ten slotte volgt een plantadvies met de plantensoorten om die bijen in dat gebied te helpen.

De bloeibogen-applicatie te vinden op de website Bloeibogen.nl De applicatie is momenteel alleen gericht op bijen. Francisca beaamd dat het voor de toekomst interessant is om de applicatie uit te breiden met andere bestuivers zoals zweefvliegen. Qua voedselplanten zal de applicatie momenteel vooral gericht op wilde planten. Voor een eventuele volgende versie is een uitbreiding met sierbeplanting interessant. Op die manier kan de gebruiker gericht planten kiezen die in tuincentra verkrijgbaar zijn.

Houdt onze blog pagina in de gaten voor updates over onze projecten.